Útgefendur

eftir

Í febrúar 2014 gerðu Náttúruminjasafn Íslands og  Hið íslenska náttúrufræðifélag með sér samning um ritstjórn og útgáfu á Náttúrufræðingnum. Frá og með 1. hefti í 84. árgangi hefur Náttúrufræðingurinn verið gefinn út í nafni félagsins og safnsins í samræmi við samninginn. Ritstjórinn er starfsmaður Náttúruminjasafnsins og félagsins sem skipta með sér til helminga launakostnaðinum, kostnaði við prófarkalestur, prentkostnaði og kostnaði við dreifingu á Náttúrufræðingnum. Margrét Rósa Jochumsdóttir er ritstjóri Náttúrufræðingsins en hún tók við starfi ritstjóra 1. febrúar 2022.

SAGA NÁTTÚRUFRÆÐINGSINS

Útgáfa Náttúrufræðingsins hófst árið 1931 og hefur verið samfelld í átta áratugi. Upphaflegt markmið með útgáfunni var að gefa út alþýðlegt rit um náttúrufræði sem þrátt fyrir margar útlitsbreytingar í gegnum tíðina, hefur haldist allar götur síðan.

Upphafsmenn ritsins og eigendur voru dr. Árni Friðriksson fiskifræðingur og dr. Guðmundur G. Bárðarson jarðfræðingur og sáu þeir um útgáfuna í sameiningu þar til Guðmundur andaðist árið 1933. Eftir það bar Árni hitann og þungann af útgáfunni með aðstoð ýmissa velunnara. Í fyrstu var hugmynd þeirra félaga með ritinu helst sú að taka saman á einn stað og halda til haga efni sem þeir sjálfir og aðrir birtu í dagblöðum um náttúrufræði á þeim tíma. Fljótlega jókst þó umfang frumsamins efnis í blaðinu og útgáfan varð stofnendunum mun erfiðari og dýrari en þeir sáu fyrir í upphafi. Fyrstu árin var útgáfa ritsins því oft á tíðum stopul. Örðugt reyndist að innheimta áskriftargjöld hjá fátækum almenningi og eftir að heimsstyrjöldin braust út var oft á tíðum vandkvæðum bundið að útvega nothæfan pappír í ritið. Að endingu árið 1940 ákvað Árni að selja hugarfóstur sitt Guðjóni Guðjónssyni yfirprentara í von um að það mætti blása lífi í útgáfuna. Þær vonir gengu ekki eftir og ári síðar skipti Náttúrufræðingurinn enn á ný um eigendur þegar Hið íslenska náttúrufræðifélag keypti ritið.

7. mynd. Fjöldi eggja (urpt) er oftast þrjú í stormmáfshreiðrum. Hér er stormmáfsungi í hreiðri, nýkominn úr eggi, og tvö egg með götum. Í óshólmum Eyjafjarðarár (Tvíhólma). – A Common Gull chick in nest at Eyjafjörður (N-Iceland), still wet after hatching, together with two eggs about to hatch. Ljósm/Photo: Eyþór Ingi Jónsson, 2.6. 2020.

Á fyrstu árum útgáfunnar sáu ritstjórarnir að miklu leyti um skrif í ritið.  Mikið af efninu samanstóð af almennum fróðleik um náttúrufræði sem þýtt var og endursagt úr erlendum heimildum enda lítið um bækur eða annað útgefið efni um náttúrufræði tiltækt á íslensku á þeim tíma. Eftir því sem íslenskum náttúrufræðingum fjölgaði jókst fjöldi þeirra sem skrifuðu greinar í ritið og að sama skapi vó efni um rannsóknir á íslenskri náttúru þyngra.

Árið 1996 gerðu HÍN og Náttúrufræðistofnun Íslands með sér samning um umsjón með útgáfu tímaritsins. Sá samningur rann út árið 2006. Nýr samningur um umsjón með útgáfu tímaritsins var gerður í september 2006 við Náttúrufræðistofu Kópavogs.

Á árunum 1996-2006 hafði Náttúrufræðistofnun Íslands umsjón með ritstjórn og útgáfu Náttúrufræðingsins samkvæmt þar að lútandi verktökusamningi við félagið. Ritstjóri tímaritsins þá var Álfheiður Ingadóttir, útgáfustjóri Náttúrufræðistofnunar. Á tímabilinu 2006-2010 hafði Náttúrufræðistofa Kópavogs umsjón með ritstjórn og útgáfu tímaritsins samkvæmt verktökusamningi við félagið. Ritstjóri var Hrefna B. Ingólfsdóttir. Samningurinn við Náttúrufræðistofuna rann út 1. maí 2010, en ritstjórinn hafði áfram aðstöðu á Náttúrufræðistofunni.

Allt til dagsins í dag hefur þetta tvíþætta hlutverk Náttúrufræðingsins haldist og ritið verið öðrum þræði alþýðurit með almennum fróðleik og hinum vísindarit.

Hið íslenska nátturufræðifélag

Stofnað 1889

www.hin.is

hin@hin.is

Ritstjóri: Margrét Rósa Jochumsdóttir

ritstjori@hin.is

Aðsetur: Skrifstofa NMSÍ, 

Suðurlandsbraut 24