Töflur - Prufur - Náttúrufræðingurinn

1. tafla. Mikilvæg gjóskulög norður og vestur af Langjökli (neðan landnámslagsins). BP-aldur miðast við árið 1950 − The most important prehistoric tephra layers north and west of Langjökull glacier. BP, before 1950.

Gjóskulag Tephra layer	Aldur, ár BP Age, years BP	Heimildir References
Landnámslag (LNL)	877 e.Kr.	38, 23, 24
Katla	Um 2.200 BP	32
Katla-E	Um 2.800 BP	39, 33
Hekla-3	3.000 BP	26, 40
Katla-N	Um 3.500 BP¹	39
Hekla-4	4.300 BP	26, 40
Hekla Ö / Hekla T	Um 6.000 BP	41, 32
Hekla-5	7.000 BP	26, 42
¹ Óbirt greining AAR-2821 (3255±60 kolefnisár) á kvisti í Kötlu-N úr mógryfju í Kópavogi (MÁS).

2. tafla. Meðaltöl efnagreiningar helstu leiðarlaga í Jökulkrók (í aldursröð). Á 5. mynd má sjá úr hvaða lögum efnagreindu sýnin í töflunni eru tekin (A-F). − Microprobe analysis of some important tephra layers in Jökulkrókur (mean). See Figures 5 for location of sampling sites.

Gjóskulag (sýni A-E)	N	SiO₂	TiO₂	Al₂O₃	FeO_t	MnO	MgO	CaO	Na₂O	K₂O	P₂O₅	Samtals Total
LNL, bas. (A)	10	49,94	1,80	13,90	12,86	0,21	6,61	11,40	2,41	0,22	0,17	99,52
Hekla-3 (B)	9	74,88	0,11	13,20	1,97	0,08	0,02	1,29	4,50	2,81	0,01	98,88
Hekla-4 (C)	11	74,61	0,11	13,17	1,93	0,07	0,01	1,28	4,49	2,77	0,02	98,47
Hekla Ö/T (D)	3	46,95	2,62	15,70	13,52	0,22	7,02	10,83	2,44	0,39	0,25	99,94
Hekla Ö/T (D)	9	61,01	1,17	14,23	10,33	0,27	1,37	4,52	4,22	1,75	0,54	99,41
Hekla Ö/T (D)	1	67,39	0,43	14,71	6,16	0,22	0,44	3,14	4,65	2,03	0,09	99,26
Hekla-5 (E)	3	68,07	0,41	15,00	6,44	0,22	0,43	3,25	4,38	2,07	0,07	100,32
Hekla-5 (E)	6	75,48	0,09	12,82	1,82	0,07	0,04	1,24	4,23	2,68	0,00	98,47
Hekla-5 (F)	14	75,09	0,11	12,81	1,82	0,06	0,04	1,24	4,11	2,69	0,01	97,97

2. tafla. Tilgreint verð hvalhluta úr Ánastaðafjöru (í krónum og aurum) á verðlagi ársins 1882. Vætt = 40 kg.76 Theodór Arnbjörnsson segir eitt olíufat.14 – Prices in Icelandic currency (krónur and aurar) of different whale parts, and intact whales (heilir hvalir) in Ánastaðir, according to various written sources. Weight was measured in vætt, which was equivalent to 40 kg. Author Theodór Arnbjörnsson says the price related to one barrel. Of the whale parts, the blubber (spik) was the most expensive product.

	Heimild / Reference
Afurð / Product	8	12	14	19	34	48	49
Rengi / Abdominal fatty tissue (vætt*)	2.40	2.40	2.40			3	2.40
Spik / Blubber (vætt)	4	3.60	3.40			4	4
Undanflátta / Fatty meat (vætt*)	1	1	1**				1
Heilir hvalir / Intact whales			140-250	150	200	200
Annað / Other products	0	0					0

1. tafla. Fjöldi hvala sem rak við Vatnsnes og Bálkastaðanes í maí 1882. – The number of whales that came ashore or were ice-locked at and in the neighbour- hood of Ánastaðir in May 1882.

Staður eða svæði / Location
Ánastaðir	Kirkjuhvammur	Litli-Ós	Vatnsnes	Vatnsnes- Miðfjörður	Annars staðar Other locations	Bálkastaðir	Bessastaðir	Samtals fjöldi Total numbers	Heimild Reference
33								33	5
32								32	6
28								28	7
31								31	8
31	1							32	9
			28			2		30	12
32								32	13
100								100	14
33								33	18
32								32	19
32					3	5		40	22
32								32	23
32								32	29
32								32	30
30	1	1						38	31
								5	32
32								32	34
28					10 eða 12			38-40	35
30				7				37	36
33								>40	37
>30								>30	38
				um 40				um 40	39
28			9					37	40
40								40	41
31				>4		5		>40	42
31					um 9			um 40	43
28								28	44
32								32	45
								nær 50	46
33				>4		5		>40	47
32						3		35	48
								um 40	49
36								36	50
31					9			40	51
32								32	52
			27-28					27-28	53
32								32	54

Tafla 1. Róf afþreyingarmöguleika sem spannar frá víðernum yfir í manngert umhverfi. Sjá nánari lýsingu í Anna Dóra Sæþórsdóttir o.fl., (2007). – Recreation opportunity Spectrum (ROS) reflects how the level of access, development, and service increase when moving from primitive to urban on the spectrum.

Tegund svæðis	Víðerni Wilderness / Primitive	Lítið röskuð náttúra Semi-primitive		Náttúrulegt umhverfi Roaded natural	Dreifbýli Rural	Borgir Modern
Aðgengi	Engin vélknúin umferð Non-motorized	Engin vélknúin umferð Non-motorized	Vélknúin umferð leyfð Motorized Road access	Vegir Road access	Vegir Roads	Vegir Roads

1. tafla. Fiskreki 8. febrúar til 4. mars 2022, tilkynningar og athuganir.
– Reports and observations of beached fish in the period 8 February to 4 March 2022.

Númer á 1. mynd	Staður	Dags. athugunar	Fisktegundir í fjöru	Tilkynnendur	Athugasemdir
1	Reykjanesskagi Stóra Sandvík	8.2.	Litli karfi, ljóskjafta, keila, þorskur, ufsi, spærlingur, marsíli	Guðmundur Falk, Tómas Knútsson	Mælt og talið 9. febrúar skv. þessari grein. Dauðir sjófuglar; eitthvað af þangi, þara og tættum svömpum.
2	Reykjanesskagi Norðan Hafnabergs og Sandgerði	8.2.	Litli karfi	Guðmundur Falk	Smáir karfar en mun færri en í Stóru Sandvík.
3	Reykjanesskagi Við Ísólfsskála	8.2.	Litli karfi	Hinrik Bergsson	Nokkrir tugir af litla karfa en aðrar tegundir ekki sjáanlegar.
4	Heimaey, Vestmannaeyjum Klaufin norðan við Stórhöfða	8.2.	Litli karfi, keila, langa, þorskur, tindaskata	Pétur Steingrímsson	Hundruð af litla karfa, nokkrar keilur og löngur, einn þorskur og tindaskata. Mikið af þangi og þara.
5	Snæfellsnes Ósakotsfjara austan við Búðir	8.2.	Smáir karfar, keila, langa, ufsi	Sigrún H. Guðmundsdóttir	Mest litli karfi, stakir fiskar af öðrum tegundum. Litli karfi einnig á hafnarsvæði á Arnarstapa.
6	Reykjanesskagi Garðskagi	9.2.	Litli karfi	Höfundar	Nokkrir tugir af litla karfa en aðrar tegundir ekki sjáanlegar. Mikið af þangi og þara.
7	Reykjanesskagi Herdísarvík	13.2.	Keila, marhnútur	Höfundar	Alls þrír fiskar sjáanlegir, nokkurra daga gamall reki, mikið af þangi og þara
8	Reykjanesskagi Hópsnes	4.3.	Þorskur, ýsa, keila, loðna	Ásta Kristín Davíðsdóttir, Dagur Jónsson	Um 170 þorskfiskar, mest stórir þorskar, einnig ýsa, keila og loðna. Auk þess fiskar í fjöru við bæinn Hraun, í Hraunsvík og við Ísólfsskála.

2. tafla. Fjöldi fiska af tegundinni litli karfi (Sebastes viviparus) sem fundust reknir í Stóru Sandvík í febrúar 2022, skipt eftir reitum (sjá 3. mynd); lágmarks- og hámarkslengd litla karfa sem mældir voru í hverjum reit. – Numbers of Norway redfish (Sebastes viviparus) found washed up on the beach in Stóra Sandvík in February 2022, divided by subareas (see Figure 3), along with minimum and maximum length of Norway redfish measured in each subarea.Reitur

Reitur	Fjöldi í hlutsýni	Fjöldi alls	Lágmarkslengd (cm)	Hámarkslengd (cm)
1	58	290	7	21
2	403	2.015	8	22
3	540	2.700	8	22
4	32	320	7	19
5	77	770	8	22
6	180	1.800	8	21
7	56	560	7	19
8	82	820	4	22
9	636	6.360	7	23
10	59	590	7	22
11	215	2.150	7	22
12	313	3.130	5	20
13	603	6.030	7	20
14	230	1.150	6	22
Alls	3.484	28.685

1. tafla. Heiti á helstu einkennum tvílitra kinda með skýringum samkvæmt litaskráningarkerfi Stefáns Aðalsteinssonar11 (einkennum er raðað eftir útbreiðslu hvíts litar, mest efst og minnst neðst). – Names and short descriptions – in Icelandic – of the main piebald patt- erns that occur in Icelandic sheep according to the colour recording system developed by Stefán Aðalsteinsson (1970) (the patterns are listed in the order of the extent of white areas on the body; most white at the top and most dark at the bottom).

Tvílitur / Piebald pattern	Skýringar við tvíliti / Short description
Baugótt	Dökkir baugar kringum augun
Flekkótt	Dökkar skellur í hvítu, einkum á baki og í síðum
Flikrótt	Dökkar skellur eða dílar í hvítu, litaskil óhrein = dílaflekkótt
Dropótt	Dökkir blettir eða dílar í þeli á hvítum belg, ekki í togi
Kjömmubíldótt	Haus dökkur, hvít krúna og lauf eða blesa.
Krögubíldótt	Kjömmubíldótt með dökkan kraga
Höttótt	Dökkur litur aftur á eða aftur fyrir bóga
Höttukápótt	Höttótt með dökkan spaða aftur eftir hrygg
Hreinkápótt	Dökkt að framan og ofan, hvítt að neðan, einkum aftan til
Huppukápótt	Hreinkápótt, mikið hvítt upp eftir síðum
Hosótt	Allir fætur hvítir, a.m.k. upp að hné, kviður oft allmikið hvítur, en hvítt nær lítið upp á bol
Arnhosótt	Hosótt með hvítan kraga og krúnu og laufi eða blesu
Arnhöfðótt	Hosótt með baugóttan eða kjömmubíldóttan haus
Leistótt	Hvítt nær ekki upp fyrir hné eða konungsnef
Leggjótt	Hosótt eða leistótt með dökkan lit neðan við lágklaufir
Krúnótt	Með hvítan blett í hnakka
Laufótt	Hvítur blettur á snoppu
Blesótt	Hvít rönd úr hnakka fram á snoppu

2. tafla. Litasamsetning kinda sem lögðu til sýni í erfðagreiningar. – The colours of sheep that provided samples for genetic analysis.

Litur / Colour	Mynstur / Pattern	Fjöldi / Number
Hvítur	Einlitt	7
Svartur	Einlitt Golsótt Tvílitt	8 3 3
Mórauður	Einlitt Golsótt Tvílitt	4 1 4
Grámórauður	Tvílitt	1
Grár	Einlitt Tvílitt	1 5
Samtals / Total		37

1. tafla. Framvinda stormmáfsvarps á vöktunarsvæðinu í Eyjafirði eftir undirsvæðum, byggt á fjölda fugla á hreiðri í samanburði við heildarfjölda fugla á hverju undirsvæði fyrir sig. Í töflunni eru ekki með: (1) hluti af óshólmum norðan þjóðvegar, (2) Akureyrarflugvöllur þar sem aðeins hreiður voru talin og (3) Hrísey þar sem einungis fuglar voru taldir. – Advancement of breeding by Common Gulls at ten sub-areas in the Eyjafjörður monitoring region. Three sub-areas were not included in the table: (1) parts of the delta area (óshólmar), (2) the Akureyri airport area where only nests were counted, and (3) the island of Hrísey, where only total number of birds were censused.

Svæði Sub-area	Fj. á hr. Nos on nest	Fj. fugla Total no. of birds	%	Dags. talningar Census date
Höfðahverfi	45	109	41	21.5.
Svalbarðsströnd	31	77	40	21.–22.5.
Óshólmar Eyjafjarðarár N gamla þjóðvegar	28	48	58	28.5.
Eyjafjarðarsveit (nema Staðarey og óshólmar)	59	283	21	22.5.
Staðarey	31	83	37	22.5.
Akureyri-Hörgá	63	144	44	23.5.
Hörgárdalur	20	48	42	23.5.
Gálmaströnd	24	57	42	24.5.
Árskógsströnd	80	192	42	25.5.
Svarfaðardalur	111	263	42	25.5.

1. tafla. Starfsemi, umfang og aðsetur ferðaþjónustufyrirtækja sem tóku þátt í könnuninni.
– Characteristics of the tourism companies which participated in the survey.

	Fjöldi Number N	Hlutfall Percent %
Tegund starfsemi / Type of business
Ferðasalar dagsferða / Daytour operators	181	65
Ferðaskrifstofur / Travel agencies	127	46
Annað / Other	26	9
Aðsetur höfuðstöðva fyrirtækis Location of company's headquarters
Höfuðborgarsvæði / Capital area	135	51
Norðurland / North Iceland	47	18
Suðurland / South Iceland	42	16
Vesturland / West Iceland	13	5
Vestfirðir / Westfjords	10	4
Reykjanes / Reykjanes	9	3
Austurland / East Iceland	7	3
Árafjöldi sem fyrirtæki hefur starfað Length of operation in years
Minna en 5 ár / Less than 5 years	69	26
5 til 9 ár / 5 to 9 years	71	26
10 til 14 ár / 10 to 14 years	51	19
15 til 24 ár / 15 to 24 years	42	16
25 ár eða lengur / 25 years or longer	37	14
Fjöldi starfsfólks í fullu starfi í ágúst 2019 Number of full time employees in August 2019
Enginn / None	39	15
Einn / One	97	36
2 til 3 / 2 to 3	70	26
4 til 9 / 4 to 9	28	11
10 til 19 / 10 to 19	10	4
20 eða fleiri / 20 or more	22	8
Landshlutar sem viðskiptavinir fyrirtækjanna heimsækja Areas which the customers visit
Suðurland / South Iceland	278	74
Miðhálendið / Central Highlands	221	59
Vesturland / West Iceland	207	55
Norðurland / North Iceland	198	53
Höfuðborgarsvæðið / Capital area	197	52
Reykjanes / Reykjanes	186	49
Austurland / East Iceland	154	41
Vestfirðir / Westfjords	125	33

2. tafla. Greining á viðhorfum til þingsályktunartillögunnar um Hálendisþjóðgarð eftir því hvort ferðaþjónustufyrirtækin nýta miðhálendið við starfsemi sína. – Analysis of the attitudes towards the parliamentary resolution of a Central Highlands’ National Park based on whether the tourism companies use the Central Highlands (CH) for their operations or not.

	Fjöldi / N	Meðalt. / Avg.	Staðalfráv. / SD.	T-próf / T-test
Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	88	3,18	1,459	t = 2,865
Nýta miðhálendið Use CH	157	2,69	1,523	p = 0,004

3. tafla. Greining á viðhorfum svarenda til þess hvort mikilvægt væri að takmarka umferð ferðamanna um hálendið eftir því hvort fyrirtæki nýta miðhálendið við starfsemi sína. – Analysis of the tourism companies’ attitudes towards the importance of limiting the number of tourists in the Highlands based on whether the companies use the Central Highlands (CH) for their operations or not.

	Fjöldi / N	Meðalt. / Avg.	Staðalfráv. / SD.	T-próf / T-test
Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	106	3,00	1,265	t = 1,426
Nýta miðhálendið Use CH	178	2,78	1,245	p = 0,155

4. tafla. Greining á viðhorfum svarenda til þess um hvað Hálendisþjóðgarður ætti að standa vörð eftir því hvort fyrirtæki nýta miðhálendið við starfsemi sína. – Analysis of tourism companies’ attitudes towards what should be protected by the Central High- lands’ National Park based on whether the companies use the Central Highlands (CH) for their operations or not.

		Fjöldi / N	Meðalt. / Avg.	Staðalfráv. / SD.	T-próf / T-test
Landslag Landscape	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	93	4,24	1,228	t = 0,094
Landslag Landscape	Nýta miðhálendið Use CH	162	4,22	1,142	p = 0,925
Vistkerfi Ecosystems	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	94	4,15	1,218	t = -0,823
Vistkerfi Ecosystems	Nýta miðhálendið Use CH	162	4,27	1,109	p = 0,411
Vistkerfi Ecosystems	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	95	4,27	1,153	t = -0,196
Vistkerfi Ecosystems	Nýta miðhálendið Use CH	162	4,30	1,126	p = 0,845
Vistkerfi Ecosystems	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	93	4,20	1,147	t = -0,361
Vistkerfi Ecosystems	Nýta miðhálendið Use CH	160	4,26	1,077	p = 0,718

5. tafla. Viðhorf svarenda til nokkurra fullyrðinga um gagnsemi þjóðgarða eftir því hvort fyrirtæki nýta miðhálendið við starfsemi sína. – Analysis of tourism companies statements about national parks’ utility based on whether the companies use the Central Highlands (CH) for their operations or not.

		Fjöldi / N	Meðalt. / Avg.	Staðalfráv. / SD.	T-próf / T-test
Þjóðg. eru aðdráttarafl fyrir ferðamenn / NPs attract tourists	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	112	3,97	1,127	t = 3,041
	Nýta miðhálendið Use CH	177	3,53	1,353	p = 0,003
Opinb. fjárf. í þjóðgörðum jákvæðar f. ferðaþjónustu / Public investment in NPs is positive for the tourism industry	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	108	3,79	1,136	t = 2,029
	Nýta miðhálendið Use CH	176	3,49	1,305	p = 0,043
Opinb. fjárf. í þjóðgörðum jákvæðar f. náttúruna / Public investment in NPs is positive for the nature	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	108	3,66	1,224	t = 0,917
	Nýta miðhálendið Use CH	176	3,52	1,269	p = 0,360
Þjóðgarðar hafa jákvæð áhrif á nærsamfélög / NPs have positive effects on local communities	Nýta ekki miðhálendið Do not use CH	111	3,62	1,258	t = 1,632
	Nýta miðhálendið Use CH	172	3,37	1,302	p = 0,104

Töflur – Prufur

Höfundur

Ingi Kristján Sigurmarsson